Certyfikaty i oznaczenia na zabawkach wprowadzanych do obrotu

Zabawki to produkty, które wprowadzając do obrotu na Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG), muszą spełnić wymagania objęte unijnymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa. Uzyskując odpowiednie oznaczenia i certyfikaty, producent zapewnia konsumentów, że produkt został wprowadzony do obrotu zgodnie z przepisami prawa oraz spełnia normy jakości i bezpieczeństwa. Oto normy, jakie muszą spełnić zabawki, które trafiają do sprzedaży.

Wymagania w zakresie bezpieczeństwa zabawek wprowadzanych do obrotu

Unijne przepisy dotyczące bezpieczeństwa, nakładają na producentów zabawek dla dzieci, w wieku poniżej 14 roku życia, szereg norm i dyrektyw, które dzieli się na trzy kategorie:

• Wymagania dokumentacyjne, odnoszące się do sporządzanej dokumentacji technicznej zabawek,
• Wymagania w zakresie standardów bezpieczeństwa, które odnoszą się do konieczności udowodnienia, przed wprowadzeniem zabawek na rynek, niezbędnych poziomów bezpieczeństwa tego typu produktów w zakresie oceny i analizy zagrożeń chemicznych, fizycznych, mechanicznych, a także elektrycznych, palności itp. Badania dowodzą również ewentualnego narażenia na tego typu zagrożenia i oceniają jego poziom,
• Wymagania odnoszące się do oznakowania i zamieszczenia odpowiednich ostrzeżeń.

Oznaczenia wymagane na zabawkach

Podstawowym znakiem, który umieszczony jest na zabawkach i innych artykułach przeznaczonych dla dzieci jest znak CE czyli Conformité Européenne. Jest to obowiązkowy znak dla zabawek sprzedawanych w Unii Europejskiej, który jest samodzielnie nanoszony na produkty, przez producenta. Odbywa się to po pozytywnym przejściu badań.

Nadanie znaku CE reguluje dyrektywa 2009/48/WE. By potwierdzić zgodność z nią, każdy podmiot odpowiedzialny musi przeprowadzić badania, które dotyczą przede wszystkim bezpieczeństwa mechanicznego, chemicznego oraz badań w zakresie palności. Dla konsumentów znak CE kojarzy się powszechnie z bezpieczeństwem zabawek, jednak często mylony jest ze znakiem „China Export”, umieszczanym na produktach z Chin, które wprowadzane są na EOG, bez spełnienia wymaganych norm bezpieczeństwa i jakości. Oznaczenia „CE China Export” ma celowo zmylić konsumentów i naśladować znak CE. Warto pamiętać o tym, że wprowadzenie takich produktów do obrotu w EOG jest nielegalne i wiąże się z możliwością nałożenia kary grzywny, adekwatnej do stworzonego zagrożenia dla bezpieczeństwa, zdrowia i/lub środowiska (Dz.U.2019.0.155 t.j. – Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności. Art 46, 47).

Zabawki dla dzieci powyżej 3 lat

Oprócz znaku CE ważne jest oznaczenie zabawek, które nie są przeznaczone dla dzieci poniżej 3 roku życia. Oznaczenie jest obowiązkowe jeśli zabawka może okazać się niebezpieczna dla wskazanej grupy wiekowej. Zazwyczaj dotyczy to zabawek zbudowanych z niewielkich elementów, które możliwe są do połknięcia przez małe dzieci.

Certyfikaty dla zabawek dla dzieci – najważniejsze regulacje prawne

Najważniejszą regulacją prawną, która odnosi się warunków jakie muszą spełniać zabawki inne produkty dla dzieci w wieku poniżej 14. roku życia przed wypuszczeniem ich na rynek jest 2009/48/EC Dyrektywa Zabawkowa – Norma zharmonizowana EN 71. Jest to opis procesu nadania oznakowania znaku CE, który składa się z kilku etapów. Zaliczamy do nich:

1. Zgromadzenie dokumentacji, która została wskazana w dyrektywie,
2. Udowodnienie spełnienia norm bezpieczeństwa zabawek wraz z poddaniem ich testom – zgodnie z wytycznymi normy EN 71,
3. Wystawienie przez producenta zabawek deklaracji zgodności,
4. Oznakowanie zabawek w sposób, jaki określa to dyrektywa.

Kolejną, istotną regulacją prawną jest Dyrektywa 2005/84/EC, która wskazuje ograniczenia przy wprowadzaniu produktów do obrotu i stosowaniu niektórych substancji oraz preparatów niebezpiecznych. Jedną z jej najważniejszych kwestii jest zakaz stosowania ftalanów w produkcji zabawek i innych artykułów dla dzieci.

Dyrektywa ROHS 2011/65/EU z kolei określa ograniczenia w zakresie używania niektórych niebezpiecznych substancji w produktach elektrycznych i elektronicznych przeznaczonych dla najmłodszych konsumentów.

Istotne znaczenie dla bezpieczeństwa korzystania z zabawek ma także Norma EN 62115:2005+A2:2011, która wskazuje standardy i normy jakie powinny spełniać zabawki elektryczne by zapewniały bezpieczne użytkowanie. Obok niej, kolejną, ważną regulacją prawną jest Norma EN 60825-1:2014-11. Odnosi się ona do zabawek i artykułów dla dzieci, które emitują wiązki światła laserowego i dotyczy bezpieczeństwa urządzeń laserowych emitujących promieniowanie w zakresie długości fal ona poziomie d 180 nm do 1 mm.

Zgodnie ze standardami, jakie nakłada prawo wspólnotowe Unii Europejskiej wszystkie zabawki i artykuły przeznaczone dla dzieci muszą posiadać nazwę typu, numer partii, serię lub model oraz istotne informacje, które pozwalają na ich identyfikację. Ponadto, na każdym tego typu produkcie obowiązkowo znajdują się takie dane kontaktowe producenta oraz podmiotu odpowiedzialnego w EOG. Dane te mogą też znaleźć się na dokumencie, wewnątrz opakowania zabawek.

Dodatkowe oznaczenia

Oprócz oznaczeń obowiązkowych, podmiot wprowadzający do obrotu zabawki, może skorzystać z dodatkowych badań w zakresie bezpieczeństwa i uzyskać kolejne oznaczenia – w tym:

• Znak GCC – jest to analogiczny certyfikat do znaku CE, natomiast obowiązujący w Emiratach Arabskich, Arabii Saudyjskiej, Omanie, Bahrainie, Katarze, Kuwejcie i Jemenie,
• CCC – obowiązkowy znak na rynku chińskim,
• Certyfikat Instytutu Matki i Dziecka,
• BSI Kitemark,
• GS (Geprüfte Sicherheit),
• UL (Underwriters Laboratories Inc.) – badania dotyczące standardów na rynku amerykańskim oraz EOG,
• TÜV Rheinland,
• Spiel Gut,
• LEW – znak nadawany przez British Toy and Hobby Association and Toy Fair,
• Safe Toys – nadawany przez Italian Institute for Toy Safety,
• Bezpieczny dla dziecka oraz Bezpieczny dla niemowląt – znak przyznawany przez łódzki Instytut Włókiennictwa – zabawki bezpieczne i niezawierające szkodliwych substancji,
• Certyfikat Państwowego Zakładu Higieny,
• FSC (Forest Stewardship Council) – certyfikat dla zabawek wykonanych z drewna.